Невядома Скачать все книги 4 Количество книг

“Тэорыя камунікацыі і мэдыяў” альбо “Досьледы камунікацыі і мэдыяў” — гэта дысцыпліна, якая вывучае працэсы камунікацыі ў грамадзтве, разьвіцьцё сродкаў камунікацыі і іхні ўплыў на розныя сацыяльныя і культурныя працэсы, а таксама ролю гэтых сродкаў у разьвіцьці грамадзтва і чалавека на працягу ўсёй яго гісторыі. Як навуковая дысцыпліна “Тэорыя камунікацыі і мэдыяў” пачала фармавацца ў другой палове 20 ст., і першымі навукоўцамі, што зацікавіліся праблемамі камунікацыі, былі канадыцы: эканаміст Харальд Ініс і літаратуразнаўца Маршал Маклюэн. Х.Ініс цікавіўся старажытным сьветам, і ён першы адзначыў сувязь паміж разьвіцьцём пісьмовых тэхналёгіяў і ўзьнікненьнем вялікіх дзяржаўных утварэньняў, а менавіта старажытных імпэрыяў. Ажыцьцяўленьне ўлады на вялікіх тэрыторыях вымагала такога сродку перадачы інфармацыі, які б быў лёгка транспартабэльны і зьвязваў паміж сабоў тых, што ажыцьцяўляюць гэтую ўладу, і тых, што падпарадкоўваюцца ёй. Тэксты, напісаныя на паперы альбо папірусе, якраз і задавальнялі такому патрабаваньню. Між іншым, Ініс адзначаў важную ролю адукаванай эліты ў гэтым працэсе, функцыя якой палягала ў стварэньні тэкстаў і навучаньні грамаце.

У зборнік увайшлі матэрыялы канфэрэнцыі, якая была арганізаваная Нарвэскім Хэльсынскім Камітэтам, Нарвэскім Пэн-Клюбам, Беларускай Асацыяцыяй Журналістаў, Беларускім Пэн-Цэнтрам. Тэксты ў кнізе апублікаваны ў дзвюх вэрсіях – па-беларуску і па-ангельску. На канфэрэнцыі асьвятляліся тэмы: інфармацыйная прастора ў посткамуністычных краінах, масавая аўдыторыя й ідэалягічны ўплыў, прапагандысцкая тактыка – прэса й улада, свабодныя мас-мэдыі і інфармацыйнае забесьпячэньне функцыянаваньня дэмакратычнага грамадзтва, мэдыі – форум публічных дыскусіяў і беларускія рэаліі. Нацыянальную прэсу ў Беларусі ўжо сёньня трэба бараніць, бо толькі яна ў стане займацца ўнутрыдзяржаўнымі, унутрынацыянальнымі праблемамі. Кіраўніцтва краіны даўно сфармулявала сваё бачаньне месца СМІ: яно проста зрабіла іх часткаю дзяржаўнай прагандысцкай сыстэмы. Неадцэнзураваная інфармацыя, наадварот, змушае людзей думаць — а значыць рэагаваць і прымаць рашэньні, рабіць сьвядомы выбар. Таму, відаць, чыноўнікі маюць непераадольнае жаданьне быць разьмеркавальнікамі інфармацыі. Для грамадзтва гэта азначае, у лепшым выпадку, проста застой, а ў горшым — дэградацыю й скажонае ўспрыманьне рэчаіснасьці.

Зьмешчаныя ніжэй тэксты ня ёсьць адбіцьцём пэўнага часавага зрэзу польскай філязофіі. Яны хутчэй прэзэнтуюць увасобленую ў канкрэтных постацях традыцыю польскага крытычнага мысьленьня. Гэта пацьвярджае іхная жанравая спэцыфіка (прысутнічаюць стандарты эсэ, філязафічнага трактату, аналітычнага нарысу, навуковага артыкулу). Мінус гэткай задумы палягае ў пэўным эклектызьме і адвольнасьці, на якую даводзіцца йсьці ўкладальніку. Плюсам жа можна лічыць творчую разьняволенасьць, свабоду ад абумоўленасьці традыцыйнымі рамкамі філязофіі, якая дасягаецца пры дапамозе гэтага. Пад вокладкай «Быць (або ня быць) сярэднеэўрапейцам. Сучаснае польскае мысьленьне» месьцяцца пераклады, выкананыя перакладнікам цягам апошніх пяцёх гадоў. Некаторыя зь іх дагэтуль не былі надрукаваныя, некаторыя, насуперак, былі апублікаваныя ў поўным ці скарочаным выглядзе на старонках айчыннай пэрыёдыкі — у такіх выданьнях, як часопісы «ARCHE», «Скарына», «Спадчына», «Фрагмэнты», «Крыніца», «Форум» або ў культуралягічным дадатку «ЗНО» да газэты «Культура». У працэсе прыгатаваньня кнігі да друку пераклады, што пабачылі сьвет уперад, былі крытычна прааналізаваныя, ізноў зьвераныя з арыгіналамі і таму могуць нязначна адрозьнівацца ад сваіх першапублікацыяў. 

Кніга, з якой цяпер можа пазнаёміцца беларускі чытач, – не шараговая. Напісаная выбітнымі славацкімі інтэлектуаламі, яна падае шырокі погляд на самыя розныя праблемы славацкага грамадства – ад пачаткаў нацыянальнай свядомасці да ўступлення краіны ў Еўрасаюз. І ўжо ад першых старонак чытач будзе вымушаны канстатаваць: паўставанне сучаснай палітычнай нацыі ды культурніцкай ідэнтычнасці славакаў надзвычай добра карэлюецца з гэткімі ж працэсамі і нашай гісторыі.